امامت اسماعیل بن جعفرصادق (شبهه)طبق روایات وارده از اهل‌بیت (علیهم‌السّلام)، امام بعد از امام صادق (علیه‌السّلام) فرزندش حضرت موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) بودند. اما برای برخی، این شبهه شده بود که باید اسماعیل فرزند بزرگ امام صادق (علیه‌السّلام)، امامت را عهده‌دار شود. ۱ - امام بعد از امام صادقاین مطلب را می‌توان در قدیمی‌ترین منابع اعتقادی شیعه یافت: قول الصادق (علیه‌السّلام): ما بدا لله بداء کما بدا له فی اسماعیل ابنی. یقول: ما ظهر لله امر کما ظهر له فی اسماعیل ابنی اذ اخترمه قبلی لیعلم بذلک انه لیس بامام بعدی. کلام امام صادق (علیه‌السّلام): برای خداوند بدایی صورت نگرفت مثل آنچه که در اسماعیل فرزندم صورت گرفت. ایشان می‌فرمایند که از خداوند امری ظاهر نشد (از جهت تعجب برانگیز بودن برای مردمان) همانطور که در مورد اسماعیل فرزندم صورت گرفت. زیرا وی را قبل از من از دنیا برد تا همگان بدانند که وی بعد از من امام نیست. ۱.۱ - امامت بر فرزند بزرگ اماماسماعیل فرزند بزرگ امام صادق (علیه‌السّلام) بود، و به حسب روال طبیعی و آنچه در بین مردم مشهور بود وی باید امام می‌شد. زیرا شیعیان روایتی دارند که در آن آمده است: الامر فی الکبیر ما لم تکن فیه عاهة. امامت در فرزند بزرگ است، مگر اینکه وی بیماری داشته باشد (که سبب رویگردانی مردم از وی شود) که البته این روایت از جهت رجالی با سند صحیح به دست ما نرسیده است و در آن سهل بن زیاد ابویحیی الواسطی است که امامی است اما وثاقت وی ثابت نشده است. و تحریف مضمون همین روایت بود که سبب گمراهی عده‌ای از شیعیان بعد از شهادت امام صادق (علیه‌السّلام) گردید، زیرا عبدالله افطح فرزند دیگر امام، از امام کاظم (علیه‌السّلام) بزرگ‌تر بود و لذا عده‌ای با تحریف این روایت قسمت آخر آن را که می‌گوید امام نباید از جهت جسمی مشکلی داشته باشد، برداشته و از آن برای اثبات امامت عبدالله افطح استفاده کردند. زیرا سر عبدالله افطح، حالت طبیعی نداشت و لذا به وی افطح می‌گفتند) ۱.۲ - دفع شبهه با فوت اسماعیلاما طبق روایات رسیده از اهل‌بیت، امام بعد از امام صادق (علیه‌السّلام) فرزند دیگر حضرت یعنی موسی بن جعفر بودند. لذا این مطلب برای مردم ایجاد شبهه کرده بود. به همین جهت خداوند متعال اسماعیل را در حیات پدر از دنیا برد تا همگان بدانند که امام بعد از ایشان حضرت موسی بن جعفر (علیهم‌السّلام) است. این مطلب یعنی از دنیارفتن اسماعیل برای بیشتر مردم عجیب بود، زیرا ایشان چنین فکر می‌کردند که وی امام خواهد شد اما خداوند وعده خود را عملی ساخت. ۲ - پانویس
۳ - منبعموسسه ولی‌عصر، برگرفته از مقاله «آیا امام جعفر صادق (علیه‌السّلام) اسماعیل را به امامت گماشت؟». |